Persoonlijkheidsstoornis
is een psychische aandoening die gekenmerkt wordt door een star en duurzaam patroon van gedachten, gevoelens en gedragingen die binnen de cultuur van de betrokkene duidelijk afwijken van de verwachtingen.
Wat is een persoonlijkheidsstoornis eigenlijk?
Ieder mens heeft een persoonlijkheid. Een persoonlijkheid is de optelsom van hoe jij als persoon bent, hoe jij je voelt en hoe jij je gedraagt. Ieder mens heeft zo zijn eigen karaktereigenschappen en eigenaardigheden. We spreken pas van een persoonlijkheidsstoornis als je van deze eigenschappen hinder ondervindt. En als je relaties, werk en verdere leven er ernstig onder lijden.
Kenmerken van een persoonlijkheidsstoornis
De klachten die jij ervaart kunnen ontzettend variëren. Er zijn veel verschillende soorten persoonlijkheidsstoornissen. Voorbeelden van klachten of symptomen die bij een persoonlijkheidsstoornis horen zijn:
- telkens terugkerende conflicten met mensen in de omgeving
- een instabiel levenspatroon en niet goed richting aan het leven weten te geven
- extreme gevoelsuitingen
- sterke stemmingswisselingen
- agressieve uitingen
- snel impulsief reageren
- snel buitengesloten of afgewezen voelen
- nauwelijks zelfstandig keuzes in het leven durven te maken en zich angstig aan anderen vastklampen
- op een dwangmatige manier bezig zijn om alles in het leven perfect te regelen
Het patroon van afwijkend reageren of handelen is niet gemakkelijk te doorbreken. Daar komt bij dat veel mensen zich er niet bewust van zijn dat ze anders reageren dan andere mensen. Ze zeggen ‘zo ben ik nou eenmaal’ of leggen de verantwoordelijkheid buiten zichzelf. In dat geval zijn ze vaak niet geneigd om psychische hulp te zoeken.
Hoe kan een persoonlijkheidsstoornis ontstaan?
Een aantal persoonlijkheidsstoornissen lijkt een erfelijke basis te hebben. Een stoornis ontstaat waarschijnlijk omdat de erfelijke aanleg en de opvoeding (nature en nurture) elkaar op een ongunstige manier beïnvloeden. Mensen met een persoonlijkheidsstoornis zijn daarom vaak moeilijk te veranderen. De gevolgen van stoornissen in de persoonlijkheid, zoals depressies, angsten, zelfbeschadiging of relatie- en werkproblemen zijn vaak wel goed te behandelen.
Hoe wordt een persoonlijkheidsstoornis gediagnosticeerd?
Wanneer je je aanmeldt bij Amatus GGZ zal je huisarts al een eerste vermoeden van de klachten aan ons doorgeven. Wij zullen vervolgens gedurende een uitgebreid intakegesprek meer inzicht creëren in je klachten. Daarnaast worden er vragenlijsten en zo nodig testen afgenomen. Na een multidisciplinair overleg zullen wij tijdens een adviesgesprek de diagnose, het behandelplan en onze adviezen met jou bespreken.
Verschillende persoonlijkheidsstoornissen
Er bestaan verschillende soorten persoonlijkheidsstoornissen. De DSM-V, het diagnostisch en statistisch handboek voor psychische stoornissen, spreekt van 10 persoonlijkheidsstoornissen die in 3 clusters zijn onderverdeeld.
Groep A
Wanneer je in deze groep valt word je vaak als ‘vreemd’ of ‘apart’ beschreven. Vaak heb je weinig contact met anderen en leef je vrij geïsoleerd of alleen.
- Paranoïde persoonlijkheidsstoornis
- Schizoïde persoonlijkheidsstoornis
- Schizotypische persoonlijkheidsstoornis
Groep B
Wanneer je een cluster-B persoonlijkheidsstoornis hebt kun je vrij heftig reageren op gebeurtenissen, ben je vaak impulsief en vind je het moeilijk om met je emoties om te gaan.
- Borderline persoonlijkheidsstoornis
- Antisociale persoonlijkheidsstoornis
- Theatrale persoonlijkheidsstoornis
- Narcistische persoonlijkheidsstoornis
Groep C
Wanneer je in deze groep valt ben je over het algemeen heel angstig. Denk hierbij bijvoorbeeld aan angst om relatie aan te gaan of mensen te verliezen. Je vermijdt conflictsituaties het liefst en hebt moeite om zelfstandig in het leven te staan.
- Ontwijkende persoonlijkheidsstoornis
- Afhankelijke persoonlijkheidsstoornis
- Dwangmatige/obsessief compulsieve persoonlijkheidsstoornis
Persoonlijkheidsstoornis Niet Anderszins Omschreven (NAO)
Als er bij jou sprake is van de algemene criteria van een persoonlijkheidsstoornis, zonder dat er voldoende criteria van een specifieke persoonlijkheidsstoornis kunnen worden vastgesteld, spreekt men van een Persoonlijkheidsstoornis Niet Anderszins Omschreven.
Hoe verloopt de behandeling van een Persoonlijkheidsstoornis?
Met behulp van cognitieve gedragstherapie, psychotherapie en psycho-educatie focus jij je op emoties en sociale contacten. De behandeling richt zich op achterdocht, angst en afstandelijkheid in het contact met anderen. De therapie heeft als doel om optimaal te functioneren binnen jouw mogelijkheden en beperkingen door het verkrijgen van inzicht, het leren van meer adaptieve copingsstrategieën*, het bewust worden van het eigen aandeel en het aandeel van de sociale omgeving, binnen het heden en verleden.
*Copingsstrategieën – De manier waarop we met negatieve gebeurtenissen omgaan noemen we coping. Sommige copingstrategieën zijn effectiever dan de andere. Een adaptieve copingstrategie houdt in dat die copingstrategie ook effectief is op lange termijn.
Heb je het idee dat je een persoonlijkheidsstoornis hebt?
Weet dan dat er oplossingen voor jou bestaan!
Wij kunnen de diagnose stellen en je verder helpen. Onze psychologen zijn snel beschikbaar en hebben allemaal de benodigde kwalificaties.
Heb je een vraag? Neem gerust contact met ons op via onderstaande button of bel ons gerust op.
